Die Protestantse Hervormers (Luther, Calvyn, Zwingli, Tyndale, asook ander Hervormers) het monumentale deurbrake bewerkstellig in die herstel van kern-Bybelse waarhede. Dit het veral gegaan oor Christologie (die persoon en werk van Christus) en Soteriologie (die verlossing/saligheid), wat saamgevat word in die Vyf Solas, naamlik: Sola Scriptura (die Skrif alleen), Sola Fide (geloof alleen), Sola Gratia (genade alleen), Solus Christus (Christus alleen), en Soli Deo Gloria (en aan God alleen die eer). Die Reformasie se teologiese hervorming was egter onvoltooid, sodat verskeie ernstige Rooms-Katolieke doktrinale dwalings bly voortbestaan en vandag steeds die moderne Kerk beïnvloed.
Kernargumente vir ‘n Onvolledige Reformasie:
1. Gebrek aan Konsekwentheid: Hulle het egter hul letterlike grammatikaal-historiese uitlegmetode selektief toegepas en dit nie ten volle op alle gebiede van die Skrif toegepas nie, veral nie op eskatologie (die studie van die eindtye) en ekklesiologie (die leer van die kerk) nie. Hulle het eerder die Augustynse Amillennialistiese raamwerk en die allegoriese uitleg behou wat sedert die 4de eeu dominant was. Hulle het dus foutiewelik en dikwels ‘n allegoriese of ‘vergeestelikende’ interpretasie behou in gebiede soos eskatologie (eindtye) en Ou-Testamentiese profesieë wat op Israel betrekking het. Die onvolledige breuk met die allegoriese uitleg het veroorsaak dat hulle siening oor God se Koninkryk en toekomstige profesie versluier is deur vergeesteliking en simboliek, en nie ooreengestem het met ‘n streng letterlike, opeenvolgende openbaring van eindtydgebeurtenisse nie.
2. Stagnasie en Fossilisasie: Deur verkeerdelik aan te neem dat die werk van hervorming voltooi was, het die Hervormers se opvolgers hul teologie in geloofsbelydenisse en konfessies gekodifiseer. Die kritiek is dat hierdie dokumente soms as gesaghebbende norm gelyk met die Skrif self verhef is, waardeur die beginsel van semper reformanda (altyd hervormend) in die wiele gery is. Die aanname het verdere vordering en korreksie in Bybelbegrip gestrem. As gevolg van hierdie beperkinge het God voortdurend mense buite die oorspronklike Gereformeerde tradisie geroep om die Hervormers se metodes meer konsekwent op die hele Bybel toe te pas.
3. Vervangingsteologie: Die Hervormers het die onskriftuurlike standpunt van die Rooms-Katolieke Kerk voortgesit wat verklaar dat die Kerk Israel in God se profetiese plan vervang het. Hierdie leerstelling, wat van Augustinus geërf is, is nooit gekorrigeer nie en bly vandag steeds ‘n vaste element in baie Gereformeerde kringe. Die standpunt omvat die gedagte dat die Kerk Christus se Koninkryk op aarde is, ‘n konsep wat nie gehandhaaf kan word indien die Skrif op ‘n konsekwente, letterlike grammatikaal-historiese wyse verklaar word nie (Lees gerus die artikel “Die Onse Vader van Nader bekyk).
4. Eklesiologie en Eindtydgebeure: Hulle het versuim om alle Rooms-Katolieke standpunte oor die struktuur van die kerk (eklesiologie) en sekere elemente van die eindtydleer ten volle te verwerp. Rooms-Katolieke kerklike strukture en leerstellings, soos kinderdoop en sekere hiërargiese elemente, is ook deur hulle behou. Die Hervormers het sekere onskriftuurlike tradisies van die Rooms-Katolieke Kerk voortgesit, veral ten opsigte van die verbonds-teologie en die daaruit-voortvloeiende amillennialistiese of postmillennialistiese eskatologie. Hierdie siening interpreteer beloftes wat aan die etniese volk Israel gemaak is, asof dit deur die Kerk vervul word.
5. Neiging tot Anti-Semitisme: Sommige anti-Semitiese houdings, wat sedert Augustinus en die Middeleeuse Kerk diep ingewortel was, is ontstellend genoeg ook nie volkome uit die weg geruim nie. Antisemitisme in hedendaagse Gereformeerde kringe sluit die onophoudelike idee in dat die Joodse volk ‘n vervloekte nasie is wat hul plek in God se plan verspeel het. Hulle word gevolglik dikwels die etiket van “Christus-moordenaar” opgelê, ten spyte van die feit dat almal se sonde die hoofoorsaak van Christus se kruisiging is. Hierdie denkwyse het diep historiese wortels en is vanuit die Middeleeue tot in die Protestantse Reformasie en daarna oorgedra. Sommige Gereformeerde leerstellings en gesindhede het hierdie skadelike stereotipe voortgesit, ten spyte van die Bybelse waarheid dat God ‘n voortgesette plan vir Israel het. ‘n Ander voorbeeld is vervangings-teologie (supersessionisme), wat leer dat die Kerk Israel in God se plan vervang het en sodoende die voortdurende relevansie van die Joodse volk ter syde stel. Hierdie standpunt kan ‘n klimaat skep waarin anti-semitiese houdings floreer, omdat dit die Bybelse verbonde wat God met Israel aangegaan het, verwerp en die toekomstige herstel wat die Skrif belowe, ignoreer.
Rom.11:25 “Want ek wil nie hê, broeders, dat julle hierdie verborgenheid nie moet weet nie, sodat julle nie eiewys mag wees nie: dat die verharding ten dele oor Israel gekom het totdat die volheid van die heidene ingegaan het; 26 en so sal die hele Israel gered word, soos geskrywe is: Die Verlosser sal uit Sion kom en sal die goddelooshede van Jakob (die volk Israel)afwend; 27 en dit is van my kant die verbond met hulle as Ek hulle sondes wegneem. 28 Wat die evangelie betref, is hulle wel vyande ter wille van julle; maar wat die uitverkiesing betref, bemindes ter wille van die vaders. 29 Want die genadegawes en die roeping van God is onberoulik.”
Bestudeer gerus weer die illustrasie “Bybelse Verbonde: God se Verbond met die Volk Israel.”
Moenie ‘n fout maak nie, die Here het dit duidelik gestel dat Hy diegene wat Israel seën, sal seën, en die wat Israel vervloek, sal self vervloek word.
Gen.12:3 “En Ek sal seën diegene wat jou seën, en hom vervloek wat jou vervloek; en in jou sal al die geslagte van die aarde geseën word.”
Num.24:8 “God wat hom (Israel) uit Egipte uitgelei het, is vir hom soos die horings van ‘n buffel; hy sal nasies, sy vyande, verteer en hulle gebeente stukkend breek en met sy pyle verbrysel. 9 Hy buig hom, hy gaan lê soos ‘n leeu en soos ‘n leeuin: wie sal hom opjaag? Geseënd is hulle wat jou ( Israel) seën, en vervloek is hulle wat jou vervloek!”
Suid-Afrika sal goed doen om hierdie waarskuwings ter harte te neem.
Lees gerus die artikel “Dit is God wat Israel in hulle land hervestig”
Die Resultaat: ‘n Hibriede Teologie of Gemengde Teologie:
Omdat die Hervormers hul hermeneutiese beginsels selektief toegepas het—en die letterlike grammatikaal-historiese metode slegs sterk op verlossing, maar swak op profesie gebruik het—het dit ’n hibriede teologie tot gevolg gehad. Hierdie stelsel is beslis Protestants in terme van sy genade- en gesagsleer, maar dit bevat nietemin aansienlike Katoliek-geïnspireerde elemente in sy siening van die Kerk en die eindtyd. Omdat die Protestante versuim het om die hele Bybel konsekwent, letterlik en grammatikaal-histories te interpreteer, was verdere hervorming noodsaaklik. Dit is deur latere teologiese bewegings, soos Dispensasionalisme, onderneem, wat spesifiek geroep is om ‘n konsekwente, letterlike grammatikaal-historiese interpretasie op die hele Skrif, met inbegrip van die profetiese en eskatologiese afdelings, toe te pas.
Bybelse Grondslag vir ‘n Voortgesette Reformasie
Die beginsel van ‘n voortdurende hervorming (semper reformanda) word deur fundamentele Bybelse waarhede ondersteun wat die onophoudelike behoefte aan selfkorreksie, geestelike groei en absolute belyning met God se Woord beklemtoon.
1. Die Toereikendheid en Gesag van die Skrif:
2Tim.3:16 “Die hele Skrif is deur God ingegee en is nuttig tot lering, tot weerlegging, tot teregwysing, tot onderwysing in die geregtigheid, 17 sodat die mens van God volkome kan wees, vir elke goeie werk volkome toegerus.”
Hierdie Skrifgedeelte bied die mandaat en basis vir voortdurende korreksie volgens God se Woord. Aangesien die Skrif genoegsaam is vir “korreksie,” beteken dit dat die kerk en haar leer deurlopend daaraan gemeet moet word.
2. Die Mandaat vir Bekering en Hernuwing:
Rom.2:2 “En word nie aan hierdie wêreld gelykvormig nie, maar word verander deur die vernuwing van julle gemoed, sodat julle kan beproef wat die goeie en welgevallige en volmaakte wil van God is.”
Die voortdurende proses van heiligmaking en verstandelike vernuwing noodsaak aanhoudende teologiese suiwering.
Openbaring 2-3 (Die briewe aan die sewe gemeentes). Die hoofgedagte is dat Jesus die kerk tot voortgesette regstelling roep, wat haar praktyk (eerste werke) en haar doktrine (leerstellige foute) insluit (bv. Openbaring 2:4-5, 2:14-16).
Openb.2:4 “Maar Ek het teen jou dat jy jou eerste liefde verlaat het. 5 Onthou dan waarvandaan jy uitgeval het, en bekeer jou en doen die eerste werke. Anders kom Ek gou na jou toe en sal jou kandelaar van sy plek verwyder as jy jou nie bekeer nie.
Openb.2:14 “Maar Ek het enkele dinge teen jou: dat jy daar mense het wat vashou aan die leer van Bíleam wat Balak geleer het om ‘n struikelblok voor die kinders van Israel te werp, naamlik om afgodsoffers te eet en te hoereer. 15 So het jy ook mense wat vashou aan die leer van die Nikolaïete, wat Ek haat. 16 Bekeer jou; anders kom Ek gou na jou toe en sal teen hulle oorlog voer met die swaard van my mond.”
Bogenoemde beginsels dien as mandaat vir voortgesette hervorming. Hierdie Nuwe Testamentiese mandaat vir regstelling word beskou as geldend vir die kerk in alle eeue. Die kernpunt is dat die roeping tot regstelling as ‘n ewigdurende beginsel vir die kerk beskou word. Die noodsaak vir voortgesette hervorming is dus ‘n goddelike vereiste.
3. Die Groeiende Begrip van die Waarheid:
Dan.12:4 “En jy, Daniël, hou die woorde geheim en verseël die boek tot die tyd van die einde toe; baie sal dit deursoek, en die kennis sal vermeerder.”
Die verwysing in hierdie teks na toenemende kennis en baie wat heen en weer gaan, impliseer voortgesette openbaring en begrip oor tyd.
Voortsetting van die Reformasie deur Dispensasionalisme:
Dispensasionalisme word beskou as die voltooiing van die Reformasie deur die hermeneutiese metode wat deur die Protestantse Hervormers gevestig is—naamlik die letterlike, grammaties-historiese interpretasiemetode—konsekwent op die hele Bybel toe te pas, en nie net op uitgesoekte gedeeltes nie. Alhoewel die Hervormers noodsaaklike vordering gemaak het met die herstel van sleuteldoktrines soos regverdiging deur geloof en die gesag van die Skrif, het hulle egter versuim om hul letterlike interpretasiemetode ten volle op alle Skrifgedeeltes toe te pas. Dit was veral merkbaar in hul eskatologie (eindtye) en ekklesiologie (kerkleer), waardeur hulle sekere oorgeërfde foute, soos Augustiniaanse amillennialisme en allegorisering, behou het. Die dispensasionalistiese beweging, wat in die 19de eeu ontstaan het, het die onvoltooide revolusie verder geneem. Dit het die Hervormers se letterlike hermeneutiek op die hele Skrif, insluitend profesieë, toegepas, verlore leerstellings soos die duidelike onderskeid tussen Israel en die Kerk en die wegraping herstel, teologiese foute uit die Reformasie (veral rakende verbondsteologie en eskatologie) gekorrigeer, en God se uiteindelike doel in die geskiedenis—Sy verheerliking—as die raamwerk vir die verstaan van dispensasies beklemtoon. Dispensasionalisme bou dus voort op die Reformasie deur ‘n konsekwente Skrifinterpretasie te herstel wat die volle raad van God se Woord aanspreek en sodoende helderheid bring ten opsigte van Bybelse leerstellinge en die begrip daarvan.
Seën groete!
Vic
Lees gerus hierdie reeks artikels in volgorde. Dit sal jou help om ‘n Bybelse raamwerk vir die geskiedenis van die skepping te verstaan.
Die Dispensasies ‘n Skriftuurlike perspektief
Dispensasie van Onskuld
Die Dispensasie van Menslike Gewete
Die Dispensasie van Menslike Owerheid
Die Dispensasie van Belofte. Deel Een
Die dispensasie van belofte. Deel 2
Die Dispensasie van die Wet. Deel 1
Die Dispensasie van die Wet. Deel 2
Die Dispensasie van die Kerk. Deel een
Die Dispensasie van die Kerk. Deel 2
Belangrike feite aangaande die kerk. Deel 1
Belangrike feite aangaande die kerk. Deel 2
Die Messiaanse Koninkryk van Christus op aarde. Deel 1
Die Messiaanse Koninkryk van Christus op aarde. Deel 2
Die Messiaanse Koninkryk van Christus op aarde. Deel 3
Die Messiaanse Koninkryk van Christus op aarde. Deel 4
Die Messiaanse Koninkryk van Christus op aarde. Deel 5
Die Dispensasie van die Koninkryk
Die Ewigheid
Die volgende twee artikels kan ook as profetiese aanhangsels gelees word.
Dit is God wat Israel in hulle eie land hervestig.
Israel en die oorlog van Gog en Magog Esegiël 38–39
Die Wegraping. Deel 1
Die Wegraping. Deel 2
Die Wegraping. Deel 3